GBT’de Hangi Kayıtlar Görünür?

“GBT’de hangi kayıtlar görünür?” her vatandaşın merak ettiği sorudur. GBT yani Genel Bilgi Toplama, İçişleri bakanlığı personeli olan polis, bekçi ve jandarma tarafından görev alanlarında hakkında tutuklama, yakalama veya yurt dışına çıkış yasağı kararı mevcut olan yada yakalanmış da olsa suç işlemiş kişilerden haklarında yargı mercilerince kovuşturma yürütülenlere ilişkin bilgi kayıtlarının girildiği bir sistemdir. GBT (Genel Bilgi Toplama) içişleri bakanlığınca görevlendirilen personellerin yani polis, bekçi ve jandarmaların kullanmış olduğu ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası sorgulaması ve doğrulaması yapılan bir veri tabanı sistemidir.  KİHBİ (Kaçakçılık İstihbarat, Harekât, Bilgi Toplama) Bilgi Toplama Yönergesine göre tutulan GBT’de gözüken kayıtlar şöyledir;

• Adli makamlarca verilmiş olan yakalama emri ve yokluğunda verilmiş tutuklama kararları.
• Yönergenin 9-b maddesinde sayılan suçları işleyenler. (yakalanmış olsalar da kayıp şahıslar hakkındaki bilgiler.)
• Kayıp şahıslar hakkındaki bilgiler.
• Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılanlar (Kamu hizmetlerinden men edilenler) ile ilgili bilgiler.
• Kamu hizmetinden men edilenler hakkında bilgiler.
• Çalınan, kaybedilen veya gasp edilen, ateşli silahlar, motorlu taşıtlar ve her türlü kimliği ispata yarayan belgelerle ilgili bilgiler.
• İçişleri Bakanlığınca KİHBİ bilgi sisteminde aranması uygun görülen askeri suçlular.
• Askerlik şubelerince periyodik olarak, mülki makam aracılığı ile güvenlik kuvvetlerine gönderilen askeri suçluları gösterir listeler.
• Cumhuriyet Başsavcılıklarınca: soruşturma talebi, aleyhinde suç duyurusu, şahsi başvuru vb. sebeplerle res’en dava açılanlar hakkında yapılacak işlemler kaydedilir.
• Yurt Dışında suç işleyip bu suçtan hüküm giydikleri tespit edilen Türk Vatandaşlarının, Emniyet Genel müdürlüğü İnterpol-Yurt dışında suç işleyip bu suçtan hüküm giydikleri tespit edilen Türk vatandaşlarının Emniyet Genel Müdürlüğü Interpol-Europol-Sirene Daire Başkanlığı aracılığı ile kimliklerinin nüfusuna kayıtlı olduğu yer güvenlik kuvvetlerine bildirilmesi halinde işlenen suç Yönergenin g/b maddesi kapsamına giriyorsa, şahıs hakkında suçun türüne uygun bilgi formu açılarak veri girişi yapılır.
• Yurt dışında suç işleyip, işlediği suçtan dolayı Türkiye’de yargılananların bilgi formlan yargılandığı yer güvenlik kuvvetlerince açılarak veri girişi yapılır.

Yönerge’nin g/b maddesinde yazılı suçlardan, hüküm giymiş olanların ölümleri veya mahkemelerce gaiplik kararı verilmesi halinde açılmış olan bilgi formları iptal edilir. Yönerge’nin g/b maddesi kapsamına giren suçların iptalinde; af, şartlı tahliye, adli sicil kaydının silinmesi cezanın paraya çevrilmesi, tecil edilmesi ve ceza zamanaşımı dikkate alınmaz. Yakalama emri veya yokluğunda tutuklama kararındaki suç yönergenin 9/b maddesine girmeyen suçlardan ise, kişi yakalandığında kayıt iptal edilir. Yakalama emri veya yokluğunda tutuklama kararındaki suç yönergenin g/b maddesine giren suçlardan ise, kişi yakalandığında yakalama emri veya yokluğunda tutuklama işlemi iptal edilir, ancak GBT kaydı devam eder. KİHBI Yönergesinin 9/b maddesindeki suç türlerinden birini işlediğinde 18 yaşından küçük ise ve mahkeme kararı ile mahkum olmuş olsa bile 5 sene içerisinde bu suç türlerinden birini tekrar işlemedikleri takdirde silinebileceği belirtiliyor. Hakkında Yönergenin 9/b maddesi kapsamında bilgi formu bulunan şahısların vatandaşlıktan çıkarılması halinde bilgi formları iptal edilmez. Gelin sizlere GBT’de hangi kayıtlar görünür detaylı açıklayalım.

GBT Kaydında Görülen Suçlar

KİHBİ bilgi toplama yönergesinin 9-b maddesinde sayılan suçlar GBT kayıtlarında mevcut bulunmaktadır. Bu suçların teşebbüs aşamasında kalması veya azmettirilmesi halinde de aynı GBT kayıtları tutulur. Yakalama emri veya yokluğunda tutuklama kararındaki suç 9/b maddesinde sayılı suçlardan değil ise, kişi yakalandığında ilgili kayıt iptal edilecektir. Yakalama emri veya yokluğunda tutuklama kararındaki suç yönergenin 9/b maddesine giren suçlardan ise, kişi yakalandığında, yakalama emri veya yokluğunda tutuklama işlemi iptal edilecektir. Fakat kişinin GBT kaydı devam eder. KİHBİ yönergesinin 9/B maddesindeki suç türlerinden birini işlediğinde 18 yaşından küçük ise ve mahkeme kararı ile mahkum olmuş olsa bile 5 sene içerisinde bu suç türlerinden birini tekrar işlemedikleri takdirde ilgili kayıtlar silinecektir.

KİHBİ bilgi toplama yönergesinin 9-b maddesinde sayılan suçlar şöyledir;

• 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 359. Maddesinde Belirtilen Vergi Kaçakçılığı Suçu,
• 430 Sayılı Tevhidi Tedrisat Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• 677 Sayılı Tekke Ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine Ve Türbedarlıklar İle Bir Takım Unvanların Men Ve İlgasına Dair Kanununa Muhalefet Suçları
• 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa Muhalefet Suçları
• 2238 Sayılı Organ Ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanununa Muhalefet Suçları
• 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanununa Muhalefet Suçları
• 2596 Sayılı Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanununa Muhalefet Suçları,
• 2863 Sayılı Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa Muhalefet Suçları (Tarihi Eser Kaçakçılığı, Kaçak Kazı)
• 3298 Sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanununa (Haşhaş Ekimi ve Afyon Üretimi) Muhalefet Suçları
• 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu Kapsamına Giren Suçlar
• 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanununa Muhalefet Suçları
• 5816 Sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanununa Muhalefet Suçları
• 6136 Sayılı Ateşli Silahlar Ve Bıçaklar İle Diğer Aletler Hakkında Kanuna Muhalefet Suçları

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunun da Düzenlenen;

• Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti (TCK m. 79-80)
• Zimmet (TCK m. 247-248-249)
• İrtikap (TCK m. 250)
• Rüşvet (TCK m. 252)
• Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurmak (TCK m. 220)
• Sahtekarlık (TCK m. 197-198-199-200-202-204-205-206-207-208)
• İhaleye Fesat Karıştırmak (TCK m. 235)
• Genel Güvenliğin Kasten Tehlikeye Sokulması, Radyasyon Yayma ve Atom Enerjisi ile Patlamaya Sebebiyet Verme, Tehlikeli Maddelerin İzinsiz Olarak Bulundurulması veya El Değiştirilmesi (TCK m. 170 172-173-174/1.2)
• Ulaşım Araçlarının Kaçırılması veya Alıkonulması (TCK m. 223)
• Uyuşturucu Maddelerle İlgili Suçlar (TCK m. 188-190-191)
• Cinsel Saldırı, Çocukların Cinsel İstismarı ve Reşit Olmayanla Cinsel İlişki Suçları (TCK m. 102-103-104)
• Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma (TCK m. 109-110)
• Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik Veya Aşağılama (TCK m. 216)
• Müstehcenlik (TCK m. 226)
• Fuhuş (TCK m. 227, TCK m.227/8 Hariç)
• Kasten Öldürme (TCK m. 81-82-83)
• Hırsızlık (TCK m. 141-142-143-144-145-146)
• Yağma (TCK m. 148-149)
• Dolandırıcılık, Hileli İflas (TCK m. 157-159-161)
• Güveni Kötüye Kullanmak (TCK m. 155)
• Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi (TCK m. 165)
• Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama (TCK m. 228)
• Soykırım, İnsanlığa Karşı Suçlat ve Bu Suçları Örgüt Kurarak İşlemek (TCK m. 76-77-78)
• Kasten Yaralama (TCK m. 86-87, TCK m 86/2 Hariç)
• İnsan Üzerinde Deney Yapmak, Organ ve Doku Ticareti (TCK m. 90-91)
• İşkence ve Eziyet (TCK m. 94-95-96)
• Şantaj (TCK m. 107)
• İnanç, Düşünce ve Kanaat Hürriyetinin Kullanılmasını Engelleme (TCK m. 115)
• Haberleşmenin Gizliliğini İhlal, Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenilmesi Ve Kayda Alınması, Özel Hayatın Gizliliğini İhlal (TCK m. 132-133-134)
• Kişisel Verilerin Kaydedilmesi, Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme (TCK m. 135-136-137)
• Zehirli Madde Katıma (TCK m. 185)
• Bozulmuş veya Değiştirilmiş Gıda Veya İlaçların Ticareti (TCK m. 186)
• Kişilerin Hayatını Ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde ilaç Yapma Veya Satma (TCK m. 187)
• Zehirli Madde İmal Ve Ticareti (TCK m. 193)
• Tefecilik (TCK m. 241)
• Bilişim Alanında Suçlar (TCK m. 243 244 245)
• Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının Saygınlığına Karşı Suçlar (TCK m. 299-300-301) TCK n. 301/4 Hariç)
• Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (TCK m. 302-303-304-305-306-307- 308), TCK m.303/4 Hariç, 306/6 Hariç)
• Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (TCK m. 309- 310-311-312-313-314-315-316, TCK m. 316/2 Hariç)
• Milli Savunmaya Karşı Suçlar (TCK m. 317-318-319-320-321-322-323- 324-325, TCK m. 322/2 Hariç)
• Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (TCK m. 326-327-328-329-330- 331-332-333-334-335-336-337-338-339, TCK m. 329/3 ve 336/3 Hariç)

GBT Kaydında Tedbir Gözükmesi Ne Anlama Gelir?

Hakkında soruşturma veya kovuşturma yürütülen şüpheli veya sanıklar hakkında tutuklama kararı yerine çoğu zaman “ adli kontrol şartıyla serbest bırakılma kararı verilmektedir. Bu kontrol tedbirleri kişilerin tutuklu olmasa da yurt dışı çıkış yasağı, imza vermek gibi idarenin yaptırımları ile kontrol altında tutulmalarını sağlar. Hakkında bu tür bir yaptırım uygulanan kişilerin GBT sorgulaması yapıldığında TEDBİR yazısı ile karşılaşılır.

GBT Kaydının Olup Olmadığı Nasıl Öğrenilir?

KİHBİ Bilgi Toplama Yönergesi. “Hizmete Özel gizlilik derecesi taşımaktadır. Ancak kişiler açısından yapılan işlemlerde herhangi bir gizlilik söz konusu değildir. Kaydı tutulan bilgiler esas itibariyle gizlidir. Hakkında bilgi kaydı bulunan şahsın veya avukatının yazılı başvurusu halinde, şahıs aranmıyor ise işlediği suçla ilgili özet bilgi verilir. Fakat aranan şahıslarla ilgi bilgi kaydı verilmez. Askeri suçlarla ilgili bilgiler Milli Savunma Başkanlığı ASAL Daire Başkanlığı veya askerlik şubeleri tarafından verilir. GBT’de hangi kayıtlar görünür hangi kayıtlar görünmez sorusunun cevabını bir GBT kontrolüne girmeden bu şekilde yönergeden anlayabilirsiniz.

Bilgi Edinme Kanununun yürürlüğe girmesiyle birlikte kişiler bu sistemde, haklarında herhangi bir kayıt olup olmadığını, 24.06.2002 tarihinde Yönergenin 16/c maddesinin 6. alt bendinde yapılan değişiklikle, illerde valilik makamına, ilçelerde kaymakamlığa bir dilekçe ile başvurup, dilekçe mahalli jandarma ve polis bilgi toplama birimlerine havale edildikten sonra öğrenebilmektedirler.

Bu konuda. Başbakanlık Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulunun. 27 Ocak 2012 tarihli ve 2012/83 sayılı Anılan kurumca verilen cevapta ise yukarıda bahsi geçen mevzuata uyulmadığı bir yönerge hükmünden bahisle Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında yapılan bir başvurunun reddedilemeyeceği tespitiyle başvuru sahibince itiraza konu bilgi talebinin müvekkili hakkındaki kayıtlı bir bilgi talebi olduğu ve iş bu talebin de 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakka Kanununun istisna hükümleri kapsamında olmadığı değerlendirildiğinden başvuru sahibinin erişimine sunulması gerektiğinin Beşiktaş Kaymakamlığı İlçe Emniyet Müdürlüğüne bildirilmesine oy birliği ile karar verilmiştir biçimindeki karan emsal niteliği taşımaktadır.

İşe Girişlerde GBT Kayıtları Görünür mü?

GBT yani genel bilgi toplama, polis, bekçi ve jandarma tarafından kendi bölgelerinde, haklarından tutuklama, yakalama, haklarında yurt dışına çıkma yasağı kararı uygulanan veya kovuşturma yürütülenlerle alakalı kayıtların toplandığı bir veri tabanıdır. Bu veri tabanı, bekçi, polis ve jandarmanın T.C. kimlik numarası ile birlikte sorgulama ve doğrulama yaptığı, bu personellerin kullanımına açık bir bilgi sistemidir. Bu sebeple işe girişlerde GBT kaydı gözükmemektedir. Ancak işe girişlerde GBT kaydı yerine adli sicil kaydı istenmektedir. Adli sicil kaydında bir takım farklılıklar mevcut olsa da kişi hakkındaki kesinleşmiş cezalar ve güvenlik tedbirleri gözükmektedir. Bu nedenle bu kayıtların sildirilmemesi kişinin iş başvurusunun reddolması gibi bir takım sorunlar ortaya çıkarabilir.

Kişilerin işe girişlerde GBT kaydı gözükmese bile, kurumların adli sicil kaydı talep etmesi sebebi ile yine benzer sorunlar ortaya çıkmakta olup, kurumlar kişiler hakkındaki kesinleşmiş cezalar ve güvenlik tedbirlerini işe girişte bir sorun olarak görmektedir. Bu sebeple kişilerin GBT veya adli sicil kayıtlarında mevcut olan ve silinme şartları oluşmuş ise, bu kayıtların silinmesi için başvuruda bulunmaları ileriki meslek hayatlarının sorunsuz bir şekilde devam etmesi için önem arz etmektedir.